Beweging Zonder Betekenis

Wie naar de Stadsschouwburg gaat doet dat doorgaans om een voorstelling te bezoeken. Eenmaal binnen hebben alle bewegingen die men maakt een betekenis, een reden. Je beweegt je benen om te lopen en je loopt om ergens te geraken, waar je dan weer iets wilt doen—weet ik veel: gaan zitten, iemand begroeten of met hem praten, je jas weghangen, de zaal ingaan. Al onze bewegingen hebben betekenis, behalve de toevallige, als je struikelt of iemand je stoot. Hoe breng je dat in beeld? Moet je dan van iedere beweging ook de motivatie erachter laten zien: laten zien waar ze vandaan komen en waar ze heengaan?
Het lijkt me dat de Stadsschouwburg voor een kunstproject dat de bewegingen van het publiek moet weergeven een goede keus deed toen ze een beeldend kunstenaar, een regisseur, en een componist, vroeg om samen iets te maken. En ook, dat het resultaat een videowall moest worden: iets wat zich niet in een netjes afgebakende ruimte bevindt, maar in de openbare ruimte, op straat, aan de buitenkant van de schouwburg. Ze deden echter iets anders dan ik hierboven schetste: niet de betekenissen van de bewegingen, maar de bewegingen zelf, maar eigenlijk niet de lichamen die bewegen, maar de getalsmatige verhoudingen van de bewegingen. Ja, zo kan men de videowall nog het beste tegemoet treden.
Beeldend kunstenaar Marieke van Diemen, regisseur Ruud Sturm en componist Eric de Clercq werkten vanuit de logica van hun eigen kunstvorm en vonden waar die de logica van de andere kunstvormen raakte. Zo gebruikte de componist, Eric de Clercq, niet de geluiden van het publiek, maar de frequenties, getalsmatige verhoudingen in hun gedrag. Dat gedrag zien we dan weer gefilmd door Ruud Sturm, maar het zijn de wiskundige eigenschappen daarvan–de hoeveelheden mensen en de richting van hun bewegingen–die de frequentie en de “montage” van de beelden bepalen, zoals de seriële richting in de hedendaagse klassieke muziek, maar dus niet met klanken maar met beelden. Het geeft de beelden die getoond worden en de manier waarop dat gebeurt, iets abstracts, hoe moeilijk dat ook is omdat gefilmde beelden altijd, en dus ook deze, niet anders kunnen dan betekenisvol een werkelijkheid weergeven. Zo abstract zijn als een enkele toon is voor een filmbeeld moeilijk, nou, zeg maar onmogelijk. Ruud Sturm, de regisseur, heeft die beelden opgenomen grotendeels met vaste camera’s. Maar hij heeft de beelden niet gemonteerd zoals we dat van een regisseur zouden verwachten om er een verhaal mee te vertellen.
“De Stilstand der Beweging”, Marieke van Diemen, Eric de Clerq, Ruud Sturm, Public Motion Pictures, Utrecht, Stadschouwburg, 14 March 2008.
»   (370K)