ADHD en de Nederlandse cultuur

Jochem Meyjer schreef een show met de naam Adéhadé en die was hilarisch. Hij definieert het hedendaagse Nederlandse cabaret, lijkt het wel. Bij mensen als Dolf Jansen (die veel meer geluiden maakt dan zinnen), Sanne Wallis de Vries (die, ontzettend sympathiek, zoveel praat dat grappen erdoor verdwijnen), Thomas (wiens grappen wel erg intellectueel zijn) bekruipt me toch een ongemakkelijk gevoel. Snelheid voor inhoud. “Theo Maassen for president. Nee, het is niet dat ik vind dat deze mensen geen kwaliteit hebben, of dat ze het niet goed doen. Dit gaat niet over hen als cabaretiers—nadrukkelijk niet! Het gaat over het medium cabaret en over onze cultuur. (Ik ken ook lang niet alle cabaretiers, en die ik ken, ken ik vaak niet bijster goed.)

Laat ik het anders zeggen: er is cabaret waar ik zeer van onder de indruk ben, zoals Theo Maassen, en Najib Amhali. En dan is er de rest, waar ik maar moe van word: de adhd-ers. Jochem Meyjer, omdat hij het genre zelf tot thema verhief is een soort hors-catégorie. De anderen zijn wel goed in zichzelf, maar ik heb wat tegen het genre. Ergens tussen al dezen zit nog Brigitte Kaandorp, beetje druk, meestal leuk, heeft het wel vaak over het geven van een show.

Het is als met heavy-metal. Ik ben er oprecht van overtuigd dat er goede en slechte heavy-metal bands zijn. Maar. Het is het genre zelf, en de motivatie erachter, die me zo weinig boeien dat ik mijn oren er vanaf trek.

Er zijn, denk ik, altijd twee nivo’s om naar een genre te kijken: eerst is er de aard en betekenis van het genre als zodanig, en dan zijn er de esthetische, artistieke verschillen tussen hun instanties. Daarnaast is mijn aanname dat ADHD zo weinig inherent waardevol of nastrevenswaard is, en zozeer een variatie van en uitdaging aan wat een leven gezond en gelukkig maakt, dat ik niet toekom aan de individuele esthetische verschillen in dit cabaret voor en door Roadrunners.

Rest me dan, dus, alleen nog iets te zeggen over dat ADHD-genre in het cabaret. (Ik had beter iets verheffends over Theo Maassen of Najib gezegd, maar daar ben ik spijtig genoeg niet zo goed in.) Wat zijn het voor mensen die van de uitingen van andermans ADHD genieten? Zijn dat rustige, contemplatief ingestelde mensen die ‘s zondags naar Beethoven en Bach luisteren? Of zijn het veeleer mensen die zichzelf een flitsend snelle, stormachtige carrière toedichten? Mensen die voorgeven de intelligentie te bezitten om het slagveld aan het front goed, snel, en adequaat te doorzien en er idem te handelen.
In mijn colleges heb ik ook wel eens studenten van die soort. Kennis van de feiten gaat hen voor het begrip van de redenen erachter; ‘briljante’ studenten die verveeld beginnen te kijken als je ze, rustig al te rustig, een filosofisch argument uitlegt. Die het geduld niet hebben voor filosofie, maar veeleer de gegevens snel in zich op willen nemen, om …. ja, om er wat mee te doen, eigenlijk?
Dat flitsende en gevatte is natuurlijk altijd al een kenmerk van het cabaret-genre geweest, maar mij dunkt toch dat het beste cabaret daarnaast een inhoud, diepgang heeft. Zo wil ik uiteindelijk toch nog iets goeds over Theo Maassen gezegd hebben.