Voor Marieke van der Velden

Bedankt, Marieke van der Velden, voor je mooie inzicht in de fotografie … en in de waarneming!
In de rubriek “Kiek” beschrijf je de prachtige foto van Krassowski, ‘Getting rid of a drunk’ waarin de fotograaf mooi een moment steelt van de alledaagse werkelijkheid, zwanger van de nabije toekomst en het langzaam passerende verleden. Je zegt: “Deze foto bewijst dat fotografie een vak is. Op straat lopen en goed om je heen kijken is niet genoeg. Je moet dingen zien aankomen en precies aanvoelen wanneer het juiste moment is om af te drukken.”

Mooi. Een mooie karakterisering van fotografie. En je kunt er ook een visie op waarneming uit destilleren. De fotograaf legt alleen maar momenten stil die een gewone waarnemer al bij voortduring ervaart. Je ziet een man met een dronken man hannesen en ieder moment in dat gehannes neem je al waar als zwanger van wat hij ervoor deed en zo meteen nog zal doen.

Zien ís helemaal niet wat theoretici beleiden dat het is: het ontvangen van informatie die uit de buitenwereld tot ons komt via golven van subatomaire deeltjes, fotonen. Waarnemen is voor-zien en herinneren, en ook je eigen plek speelt er een cruciale rol in.

Er is ook nog de vrouw in de foto die getuige is van de scène. Wat zij waarneemt is weer anders dan wat de fotograaf ziet, en wij dankzij hem. Zij kijkt niet rechtstreeks naar de worsteling van de twee mannen, zij kijkt naar de fotograaf. Maar ze heeft wel eenduidig weet van het gehannes met de beschotene, want ze loopt er evident in een ruime boog omheen. Haar blik verraadt als het ware dat ze er niet zo mee zit wat daar gebeurt.

“Kiek”, NRC Handelsblad, 24 november 2006, p. 27