Het concept op de subjectplaats

We bespraken gisteren de analyse van Ted Cohen van Kant’s uitleg van het smaakoordeel. Cohen claimt dat als we een film, Psycho bij voorbeeld, mooi vinden dat er dan twee concepten in het geding zijn:
In het smaakoordeel “Psycho is mooi.” wordt een predikaat (“is mooi”) toegeschreven aan een subject (“Psycho“). Cohen’s these over het predikaat “mooi” is tamelijk helder Kantiaans: het is geen bepalend concept, maar een uitdrukking van de claim dat je een esthetische ervaring (een vrij spel der kernvermogens) hebt gehad bij het kijken naar de film Psycho. Dat predikaat vertelt ons feitelijk niets over het subject, de film Psycho.
Nu kan het in een discussie blijken dat de één deze film wel mooi vindt maar de ander niet. Dat hoeft niet altijd te zeggen dat ze hetzelfde object mooi dan wel lelijk vinden en het dus oneens zijn met elkaar, zo Savile. Het kan immers zijn, zeker bij zulke complexe werken als films, dat mensen er verschillende aspecten van waarderen. De é&eacuten vindt de montage briljant, de ander vindt de psychologie van de karakters zwak. Als ze dat eenmaal van elkaar weten kunnen ze het alsnog eens worden in hun eindoordeel: in concreto: ze kunnen hetzelfde subjectconcept gebruiken, ofwel de montage ofwel de psychologie en het daar dan over eens worden.

Nu vroeg iemand van jullie:

Is dit inderdaad wat Kant zegt? Ik antwoordde hierop feitelijk te bescheiden. Kant heeft dit niet letterlijk gezegd, maar hij heeft wel de notie van afhankelijke schoonheid geïntroduceerd en feitelijk is Cohen’s interpretatie daar een heldere uitleg van. Afhankelijke schoonheid vinden we bij artefacten in het algemeen, en dus ook bij kunstwerken. Maar kant zal nooit zeggen dat we de schoonheid van een artefact kunnen afleiden van de bedoelingen (van de kunstenaar) erachter schulgaan, of de betekenis van het verhaal, enz. Dus Kant zegt dat zelfs waar er betekenissen, intenties en doelen in het geding zijn, deze niet bepalend zijn voor de schoonheid—dit slaat dus op het predikaat-concept.
Over het subject-concept zegt hij dan vervolgens niet veel meer dan dat het een of andere rol speelt (maar geen bepalende)—dit werkt hij echter verder niet uit en hierin gaat Cohen verder. Cohen’s voorstel is verder volledig consistent met argumenten in Kant.