Philosophy of the Arts

Filosofie van de kunsten (esthetica)

Dik en dun en afstand

Dik en dun heeft bij schoonheid ook met afstand te maken. De situatie waarbij we een mooie filmster, zeg, aan de overkant van de straat zien langslopen, heeft ze de schoonheid die bij haar (halfgoddelijke) status hoort: daar zitten geen onregelmatigheden in; alles zit goed. Onze waarneming van haar schoonheid is dun. Als ze naar ons toeloopt en dichterbij komt, wordt onze waarneming dikker en verandert ook het soort schoonheid; zit ze eenmaal bij ons aan tafel een biertje mee te drinken, dan zien we onregelmatigheden die ons nog nooit opgevallen zijn, ze blijkt een mens te zijn. Als we bij die onregelmatigheden (of andere eigenschappen die wij als onvolkomenheden ervaren) blijven hangen in onze waarneming zullen we haar lelijker vinden. Zo niet, dan kan ze nog steeds mooi zijn voor ons, maar in een dikkere zin. Dus verder weg is dunner.

Zien we een foto of film van haar, dan is de afstand optimal, zou je kunnen zeggen, maar er is niet echt sprake van een grotere afstand, want die afstand kunnen we niet overbruggen. Je kunt wel naar de overkant van de straat lopen, maar niet naar de werkelijkheid in de film. De afstand is hier niet langer gradueel, maar conceptueel: ze is op het doek geen mens meer die je kunt aanraken, maar een gereproduceerde mens. De film (belichting enz.) doet iets met haar schoonheid.

Het aardige nu, is, dat als we haar op grote afstand zien, die afstandelijkheid voor het oog alles heeft van de afstandelijkheid waarmee we haar op het scherm zien. Dus die ervaringen (en soorten schoonheid) lijken wel op elkaar; ze zijn ook zeker allebei dun. Het schil tussen schoonheid op afstand en schoonheid in een foto of film is ook in te zien, als we ons beseffen dat we op film, of in een foto de vrouw met nog meer detail zouden kunnen zien, dan wanneer ze naast ons een biertje zit te drinken. (De camera kan inzoomen).

En daar komt bij dat we haar kunnen observeren als er zo op haar uiterlijk ingezoomd is. Dat laatste maakt wel duidelijk dat de ervaring van haar schoonheid wanneer die gebaseerd is op foto of film, niet dik is: zij kan ons niet aankijken; wij kunnen haar niet aankijken.